شاعران و رنج‌های دوران

(مدت کل اپیزود ها تا اینجا : ۴ ساعت و ۹ دقیقه)

گفتگوی اول: شعر در دوره‌ی آشفتگی ایران  (۶۶ دقیقه)

مهدی منفرد

(تاریخ انتشار ۳۰ آذر ۱۴۰۲- ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳) 

 اپیزود دهم  فصل امید

آدرس زمانی برخی از بخش ها و آهنگ‌ها

مقدمه (۲:۰۰)

موسیقی

=== معرفی موضوع رابطه‌ی شاعر با جامعه (۵:۰۰)

== دو ارزش شعر به عنوان سند (۷:۰۰)

== تاریخ نویسی درباری (۸:۳۰)

= شعر میراث خوانش اخوان ثالث (۱۱:۰۰)

=== آیا شعر تاریخی جوهر شعری دارد؟ (۱۳:۱۵)

= نمونه: غزل حافظ (۱۶:۰۰)

=== کاربردهای مختلف شعر در طول تاریخ (۱۷:۳۰)

==  نمونه: رباعی‌های خیام (۲۰:۴۰)

= مهدی امین رضوی: فرضیه درباره‌ی رباعیات خیام  

= اجرای رباعیات خیام- شهبازیان شجریان شاملو (۲۱:۳۰)

=== تاثیرگذاری شاعران (۲۲:۴۵)

== نمونه: فردوسی (۲۵:۴۵)

== نمونه‌های سعدی حافظ و مولوی (۲۷:۴۵)

=== تاثیرپذیری شاعران (۲۸:۰۰)

== قصیده‌ی سیف فرغانی 

= اجرای شایانفر رضایی گلکار (۲۹:۳۰)

= خوانش فریدون فرح اندوز (۳۰:۱۵)

=== چهار دوره‌ی تاریخی ادبی ایران ‌(۳۱:۴۵)

== ماندگاری غزل در کنار شعر نو (۳۷:۰۰)

= یاری اندر کس نمی‌بینیم از آلبوم بیداد – مشکاتیان شجریان حافظ (۳۹:۰۰) 

== تمرکز این گفتگوها بر دوره اول

== پدیده‌ی دبیران فارسی نویس در این دوره (۴۳:۴۵)

= مثال بونصر مشکان و ابوالفضل بیهقی

=== شرایط ایران در دوره‌ی اول (۴۷:۱۵)

==بی ثباتی سیاسی و آشفتگی اجتماعی

== نقش قبایل آسیای میانه

=تواتر بین الگوهای رسوخ و هجوم

= سرزمین توران در اساطیر و در شاهنامه (۵۷:۳۰)

=== جمع‌بندی و طرح آینده (۵۹:۳۰)

=== موخره (۶۲:۰۰)

=== خوانش غزل از تبار آشیان بر باد از مهدی منفرد (۶۲:۴۵)

تیم فراگفتار:

رضا صدر، عطی شیوا، مهیار رستا، ندی قدیمی، ریرا داروک

ویرایش: استودیو افق نو

موسیقی آرم فصل امید فراگفتار: باربد

موسیقی‌ پس زمینه‌‌:

قسمت دیباچه از آلبوم سفر عسرت (فرخزاد لایق، شهرام ناظری) بر روی شعر نادر یا اسکندر از زنده یاد مهدی اخوان ثالث

تماس با ما: وب سایت  www.faragoftar.com

یا رایانامه (ایمیل):   faragoftar@gmail.com

پادکست فراگفتار

فصل امید (فصل سوم)

اپیزود سیزدهم

مجموعه گفتگوی شاعران و رنج‌های دوران

گفتگوی دوم: رودکی، سامانیان، و جنبش باززایی فرهنگ ایرانی و زبان فارسی

مهدی منفرد

(تاریخ انتشار ۱۵ اسفند ۱۴۰۲- ۵ مارس ۲۰۲۴) 

آدرس زمانی برخی از بخش ها و آهنگ‌ها

==== مقدمه (۱:۴۵)

# بی روی تو خورشید جهان‌سوز مباد (۴:۱۵)

منوچهر انور و پری زنگنه

==== کلیات زندگی رودکی (۵:۳۰)

==تاریخ و محل تولد (۷:۱۵)

==جزئیات زندگی رودکی (۱۰:۳۰)

== موسیقیدانی (۱۱:۱۵)

=== تسلط بر فنون شاعری (۱۳:۱۵)

== تسلط بر عروض (وزن شعر)

= علم عروض

== خوانش چند شعر رودکی (۱۶:۳۰)

== لغت شناسی (۱۸:۳۰)

=== نابینایی رودکی (۲۰:۳۰)

# خوانش مرا بسود و فرو ریخت هرچه دندان بود (۲۵:۴۵)

==== ورود به دربار سامانی (۲۶:۴۵)

== امیر نصر سامانی (نصر دوم)

=== سمت دبیری در دربار سامانی (۲۹:۰۰)

== رودکی شاعر درباری نبود

=== رفاه رودکی در دربار سامانی (۳۰:۴۵)

==== شرایط دوران رودکی و نقش او (۳۴:۱۵)

=== کارزار ایرانیان در مقابل خلافت اسلامی (۳۶:۱۵)

== خلافت‌های امویان و عباسیان

===== سه شکل مبارزه‌ی ایرانیان (۴۰:۰۰)

==== شکل اول: مبارزه‌ی اجتماعی سیاسی علیه اعراب

=== جنبش‌ها و قیام‌ها علیه خلافت‌های اسلامی

== قیام استاد سیس

== جنبش المقنع (سپید جامگان)

== جنبش بابک خرمدین 

== جنبش عقیدتی سیاسی شعوبیه (۴۰:۴۵)

= ابومسلم خراسانی

=== تشکیل حکومت‌های ایرانی (۴۴:۱۵)

==صفاریان در سیستان

== آل بویه در گیلان

== آل زیار در مازندران

==طاهریان در خراسان

==سامانیان در خراسان

==== شکل دوم: مبارزه‌ی عقیدتی (۴۸:۴۵)

نظام‌های عقیدتی و ایدئولوژیک 

=== جنبش اسماعیلیه

== خلفای فاطمی در مصر

== اسماعیلیه در ایران

= حسن صباح

= در واقع دگراندیشان حکومت اسلامی

= مقابله با اشاعره یا اشعریان

==== شکل سوم: حرکت فرهنگی و زبانی (۵۵:۱۵)

==نقش طبقه‌ی دهقانان

=== پروژه‌های فرهنگی دربارهای ایرانی (۵۶:۳۰)

==جنبش باززایی زبان فارسی در دربار امیر نصر سامانی

= برگرداندن متون عربی به فارسی

کلیله و دمنه، سندبادنامه (هر دو توسط رودکی)

ترجمه قرآن، ترجمه تاریخ طبری، ترجمه تفسیر طبری

= گسترش زبان فارسی

برگرداندن دیوان رسائل از عربی به فارسی دری (۵۸:۳۰)

# خوانش چند بیت از ابیات به جا مانده از کلیله و دمنه، و سندبادنامه (۱:۰۱:۱۵)

==== نمودهای جنبه‌های عقیدتی مبارزه در دربار سامانی (۱:۰۲:۰۰)

===گرایش به تفکر اسماعیلیه

==احتمال اسماعیلی شدن امیر نصر 

== گرایش وزیران امیر نصر: ابوعبدالله جیهانی و ابوالفضل بلعمی

==== دخیل بودن رودکی در این گرایشات (۱:۰۵:۰۰)

= گرایش به شعوبیه و به اسماعیلیه از جمله فاطمیون

کاندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی

= تفکر باطنی (۱:۰۷:۰۰)

روی به محراب نهادن چه سود؟

=== پایان زندگی رودکی (۱:۱۲:۳۰)

# دلیر نظر (نظرُف) (۱:۲۰:۳۰)

دلا تا کی همی جویی منی را

==== موخره (۱:۲۱:۴۵)

برخی از منابع:

اسطوره‌ی رودکی 

(مقاله‌ی پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سید حمیدرضا اشرف زاده

منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد۱۳۸۳ شماره۱و۲

(لینک به نسخه‌ی ذخیره شده در وب سایت)

اندیشه های شعوبی در شعر رودکی

نویسنده: محمدرضا یوسفی

منبع: علوم ادبی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶

(لینک به نسخه‌ی ذخیره شده در وب سایت)

عروض رودکی

نویسنده: مسعود فرزاد

منبع: خرد و کوشش آبان ۱۳۴۹ شماره ۷

(لینک به نسخه‌ی ذخیره شده در وب سایت)

تیم فراگفتار:

رضا صدر، عطی شیوا، مهیار رستا، ندی قدیمی، داروک

ویرایش: استودیو افق نو

موسیقی آرم فصل امید فراگفتار: باربد

موسیقی‌ پس زمینه‌‌ مقدمه و مؤخره:

قسمت دیباچه از آلبوم سفر عسرت (فرخزاد لایق، شهرام ناظری) بر روی شعر نادر یا اسکندر از زنده یاد مهدی اخوان ثالث

 پس زمینه‌ی خوانش شعرها:

موسیقی سریال زیر تیغ، آهنگساز حسین علیزاده

تماس با ما: وب سایت  www.faragoftar.com

یا رایانامه (ایمیل):   faragoftar@gmail.com

اپیزود چهاردهم فصل سوم (فصل امید) پادکست فراگفتار

مجموعه گفتگوی شاعران و رنج‌های دوران

گفتگوی سوم: دنیای زیبای شعر رودکی و عناصر ایرانیش

مهدی منفرد

(تاریخ انتشار ۱۳ فروردین ۱۴۰۳- ۱ آوریل ۲۰۲۴) 

آدرس زمانی برخی از بخش ها و آهنگ‌ها

==== مقدمه (2:15)

# بی روی تو خورشید جهان‌سوز مباد (5:45)

پری زنگنه

==== کلیاتی در باب اشعار رودکی

== افسانه حجم اشعار رودکی (7:45)

=== به نظم کشیدن کلیله و دمنه (14:15)

== اشعار شاهنامه درباره‌ی به نظم کشیدن کلیله و دمنه (15:25)

# خوانش اشعار کلیله و دمنه (23:10)

دمنه را گفتا که تا: این بانگ چیست؟

هیچ شادی نیست اندر این جهان

=== مثنوی‌های دیگر  (24:15)

# خوانش قسمت‌هایی از ابیات پراکنده (25:45)

=== مکانیزم از دست رفتن آثار ادبی قدیمی (30:15)

=== رودکی گوسان (32:45)

#  رودنوازی و خوانش بابک باربد   (34:50)

 شب است و چهره‌ی میهن سیاهه

==== اشعار رودکی و مضامین ایرانیشان  (35:45)

=== مضمون شادخواری (37:15)

می لعل پیش آر و پیش من آی

بیار آن می که پنداری روان یاقوت نابستی

شاد زی با سیاه چشمان شاد

# خوانش چند شعر دیگر با مضمون شادخواری (43:40)

بل تا خوریم باده، که مستانیم

خور به شادی روزگار نوبهار

بودنی بود، می بیار اکنون

چون به بانگ آمد از هوا بَخنو

=== مضمون عشق ورزی (44:45)

آمد بر من، که؟ یار، کی؟ وقت سحر

زلف تو را جیم که کرد آنکه کرد

# خوانش چند شعر دیگر با مضمون عشق ورزی (49:00)

از کعبه کلیسیا نشینم کردی

دل خسته و بستهٔ مسلسل مویی‌ست

مرا تو راحت جانی، معاینه، نه خبر

اگر گل آرد بار آن رخان او، نه شگفت

=== مضمون مدیحه  (50:30)

ستایش سروده‌ها یا مدایح

ملکا جشن مهرگان آمد

چاکرانت به گه رزم چو خیاطانند

بوی جوی مولیان آید همی

# بوی جوی مولیان  گروه کر بهار- آرش فولادوند (55:00)

=== مضمون پند آموزی (58:15)

این جهان پاک خواب کردار است

زمانه پندی آزادوار داد مرا

# خوانش چند شعر دیگر با مضمون پند آموزی (1:01:25)

گر بر سر نفس خود امیری، مردی

تا کی گویی که: اهل گیتی

از دوست بهر چیز چرا بایدت آزرد؟

=== مضمون سوگنامه (1:03:15)

سوگ سروده یا مرثیه ها

کاروان شهید رفت از پیش

ای آنکه غمگنی و سزاواری

مرد مرادی نه همانا که مرد

=== مضمون مرگ اندیشی (1:10:45)

زندگانی چه کوته و چه دراز

== به یاد بیاور که میرایی- ممنتو موری (1:12:45)

=== مضمون خردورزی (1:14:00)

گرایش به خرد در تفکر شعوبی

مرد ادب را خرد فزاید و حکمت

اعتقاد به اختیار انسانی- تفکر معتزلی 

زمانه اسب و تو رایض، به رای خویشت تاز

چهار چیز مر آزاده را ز غم بخرد

# خوانش چند شعر دیگر با مضمون خردورزی (1:19:15)

این جهان را نگر به چشم خرد

مهتران جهان همه مردند

من موی خویش را نه از آن می کنم سیاه

=== رباعیات رودکی (1:20:45)

= داستان نوجوان گردوباز (1:21:00)

ای ناله پیر خانقاه از غم تو

بی روی تو خورشید جهان سوز مباد 

# خوانش چهار رباعی دیگر (1:25:40)

زلفش بکشی شب دراز اندازد

جز حادثه هرگز طلبم کس نکند

با آن که دلم از غم هجرت خون است

هان! تشنه جگر، مجوی زین باغ ثمر

=== مضمون خودستایی (1:27:00)

بسیار کم شمار و در عین حال زیبا

چو درپاش گردد به معنی زبانم

# رباعی رودکی- اجرای شهروز کریمی (1:29:15)

=== گفتگوی پایانی (1:30:30)

== یادی از زنده یاد فرامرز اصلانی (1:31:20)

نخواب کوروش  شعر از سورنا آرام (1:32:30)

برخی از منابع:

مسعود فرزاد، «عروض رودکی»، خرد و کوشش آبان ۱۳۴۹ شماره ۷.  ۴۹۸-۴۶۵.

https://www.ensani.ir/file/download/article/20120326104943-1101-36.pdf

، «شاد زیستی و شادکامی در شعر رودکی»، پژوهشنامه ادب غنایی 1388 شماره 12

احمد رضایی، «بررسی و تحلیل جایگاه مخاطب در عصر سامانی با تاکید بر اشعار رودکی و مقایسه آن با ادوار شعر فارسی»

 علوم ادبی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۵.

https://www.ensani.ir/file/download/article/20120325154245-1057-9.pdf

علی اصغر باباصفری. «حماسه در شعر رودکی»، تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۱ پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱ ۳۵ – ۴۹

https://www.ensani.ir/file/download/article/1635939890-10473-1400-3.pdf

توضیحات بیشتر در  صفحه‌ی مربوطه در وبسایت

تیم فراگفتار:

رضا صدر، عطی شیوا، مهیار رستا، ندی قدیمی، ری داروک

ویرایش: استودیو افق نو

موسیقی آرم فصل امید فراگفتار: باربد

موسیقی‌ پس زمینه‌‌ مقدمه و مؤخره:

بوی جوی مولیان بدون کلام اثر روح الله خالقی

 پس زمینه‌ی خوانش شعرها:

موسیقی سریال زیر تیغ، آهنگساز حسین علیزاده

تماس با ما: وب سایت  www.faragoftar.com

یا رایانامه (ایمیل):   faragoftar@gmail.com

The last comment needs to be approved.